استاد فرزانه حضرت آیت اللّه نکونام به سال 1327 در گلپایگان متولد شدند و پس از چندی به تهران منتقل و در همانجا ساکن مىگردند. ایشان از کودکى با روحیهى کنجکاوى به مسایل مىنگریسته، دنبال کسب حقایق معنوى بودهاند؛ بهطورى که بسیارى از مسایل را از روى علاقهى باطنى و به ذوق دنبال مینمایند
میان آثار فراوان مکتوب و پنهان ایشان،زندگىنامهاى به چشم مىخورد که بر گرفتهاى کوتاه از آن ذکر مىشود: «باآن که هیچم، دوران کوتاه زندگىام آکنده از تلاش، کوشش، درد، سوز، هجر ووصال آن یار شب سوز بوده است. اگرچه از سه سالگى یافتهها و اندیشهام رابهخوبى مىشناسم، همواره و پیوسته از آغاز بلوغ، قلم به دست گرفته و به تألیف، تصنیف، نقد و تصحیح آثار پرداختهام. شب برایم چون روز، و خواب اندک روز برایم همچون تمام شب است. روزى فارغ از تلاش نبودهام و شب همبسترى با خواب، جز اندکى در تمام عمر، به خود ندیده وبیشتر شبهاى عمررا نخوابیدهام. در سنین نونهالى، قبل از قیام پانزده خرداد 41، حضرت امام قدسسره را یافتم و با آن که تلاشى فراوان براى تحصیل و تحقیق و تدریس داشتهام، لحظهاى قامت قیام حضرتش از دل و دیدهام دور نمانده است. جزعلوم صورى، آنچه به طور مداوم و بى وقفه مرا از طفولیت تا حال به خودمشغول داشته، حضرت حق، حقایق معنوى، علوم ربانى، علم تعبیر و ولایت، رموزاسما و صفات الهى، انس و حضور باطنى با قرآن کریم و دیگر امور گوناگونى است که اظهار آن سر باد را مىدهد بر باد. کمتر از سه دهه رغبت به استادداشتهام و در بیست سالگى خود را از همه فارغ یافتم، ولى در همین مدت،اساتید فراوانى در رشتههاى گوناگون مرا یارى کردند. اساتیدى که برخى ازآنان، چهرههاى گویا و خموشى از کتمان و کمال بودند و هر یک امّت و قیامتى به شمار مىرفتند که عنوان نامشان در توان بیان نیست و چهرهى پنهان آنان مانع از شناسایى ایشان است و از میان شمارى دیگر که عنوانش ممکن و آشنایى با آنان میسر است، مىتوان به آیاتى الهى و بیّناتى ربّانى از مشاهیر،نظیر سینه چاکى چون الهى قمشهاى، عقلى شفّاف مانند شعرانى، حیات طیبهاى همچون آقا مرتضى حایرى، حقیقت مجردى همانند آقا سیّد احمد خوانسارى ، آزادمردى فرزانه مثل میرزا هاشم آملى، فقیهى وارسته همچون آقاى گلپایگانى و چهرههاى آشکار و نهان دیگرى اشاره نمود که قلم از بیان آن قد خم میکند»
نشست و برخواست با اولیاى خدا در شکلگیرى شخصیت استاد از همان کودکى نقش مهمى داشته است به طورى که الگوى عملى ایشان قرار مىگیرند و استاد را از همان زمان به سوى کمال سوق میدهند
حضرت استاد دوران جوانى را در خدمت اساتیدبسیارى در علوم مختلف سپرى کردهاند که بیشتر آنان صاحب اقتدار و تمکین ودر عین حال گمنام بودهاند. ایشان، کتابى در شرح حال استادان خود به نام«حضور حاضر و غایب» نگاشتهاند که بسیارى از ناگفتهها را بیان مىدارد.به فرمودهى استاد: هر عالم و عارفى که در نقاط مختلف، حرفى براى گفتن وچیزى در توان داشت، ما خدمتش رسیدیم، البته درک محضر آنها چندان آسان نبود
انسبا قرآن کریم
حضرت آیت اللّه نکونام با قرآن کریم انسى دیرینه دارند. اهمیت ایشان به قرآن کریم سبب شده است که معظمله در تدریس خارج فقه نخست، فقه قرآن و سپس متون فقهى را دنبال مىنمایند. این امر نه تنها در خارج فقه، بلکه در همهى زمینههاى علمى حتى در ادبیات و لغت حکمفرماست؛بهطورى که ایشان در این دانشها نیز ابتدا به قرآن کریم توجه مىکنند و سپس اصول و قواعد فقهى یا دیگر مبادى و مبانى را ملاحظه مىنمایند.
ولایت و عرفان
ولایت، جانمایه ى معظمله است؛ به طورى که دانشهایى؛ مانند: فقه، اصول، عرفان، فلسفه، جامعهشناسى،روانشناسى، مدیریت، سیاست، اقتصاد و... همه و همه ریزش و ظهورى از ولایت استاداست. عشق و علاقه همراه شناخت حقیقى از مقام ولایت و عصمت چنان در جان و روح استاد جاى گرفته است که هیچ چیز بىصبغهى ولایت از ایشان دلربایى نمىکند؛ به همین علت، استاد همهى دانشهارا با ترازوى عصمت مىسنجند و معیار صحت و سقم هر دلیل و برهانى را عقل سلیم ودیدگاه معصوم قرار مىدهند. امامشناسى و علم به ولایت در مباحث معظمله ازعظمت و گستردگى ویژهاى برخوردار است که نمىتوان آن را بهراحتى ترسیم وخلاصه گیرى نمود
معظمله با تکیه برفرهنگ اصیل شیعه در عرفان معتقد است که هنوز عرفان و به ویژه عرفان و معرفت محبوبى بهدرستى در سطح وسیع مطرح نشده و آنچه هست عرفان محبّى است و به همین علت سعى برآن دارند تا عرفان محبوبى شیعه بدون پیرایه مطرح شود؛ عرفانى که فرسنگها با عرفان محبى موجود تفاوت دارد. عرفان ایشان عرفانى است که براى مدت 260 سال
عرفان در مکتب استاد،عرفان وِلا، بَلا، شهادت و خون است. عرفان مبارزه با هر گونه بدى و زشتى؛ خواه درنفس باشد یا در کوچه و بازار. معظمله عافیتطلبى، گل و مولایى بودن و فارغ از هرنوع مبارزه و ستیز را عرفان شیطان، عرفان خلفاى جور و عرفان استعمارى مىدانند.
کلمات کلیدی: زندگی نامه سعیدآبادی ها